Vừa qua,
tại Hà Nội, Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) cùng các đối tác đã công
bố Báo cáo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Việt
Nam (PAPI) năm 2021. Buổi lễ được thực hiện theo hình thức trực tiếp kết
hợp trực tuyến.
Chỉ
số Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) đánh giá trên 8
tiêu chí gồm: Tham gia của người dân ở cấp cơ sở; Công khai, minh bạch
trong việc ra quyết định; Trách nhiệm giải trình với người dân; Kiểm
soát tham nhũng trong khu vực công; Thủ tục hành chính công; Cung ứng
dịch vụ công; Quản trị môi trường; Quản trị điện tử.
Phát
biểu tại Lễ công bố, Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam- bà Caitlin
Wiesen cho biết, mục tiêu chung của PAPI là nâng cao chất lượng các chức
năng của chính phủ, khả năng đáp ứng, tính minh bạch và trách nhiệm
giải trình của các tổ chức công cũng như giám sát tiến độ thực hiện các
chương trình nghị sự quan trọng về quyền con người. Những ưu tiên này đã
được ghi nhận rõ ràng trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội
2021-2030 của Việt Nam, là nền tảng cơ bản để đạt được 17 Mục tiêu phát
triển bền vững vào năm 2030.
Theo
bà Caitlin Wiesen, những phát hiện từ Báo cáo PAPI 2021 có ý nghĩa quan
trọng, phản ánh tác động của đại dịch COVID-19 tới hiệu quả quản trị
công, có sự tham gia của người dân. Điều này giúp chính quyền các cấp
chuẩn bị các kịch bản ứng phó với những khủng hoảng kinh tế và sức khỏe
tương tự có thể xảy ra trong tương lai.
Toàn cảnh Buổi lễ
Theo
chỉ số tổng hợp PAPI 2021 cấp tỉnh, so với kết quả của năm 2020, có 30
tỉnh, thành phố đã cải thiện hiệu quả hoạt động trong cung ứng dịch vụ
công, quản trị môi trường, và quản trị điện tử. Tuy nhiên, 30 tỉnh,
thành phố có sự sụt giảm về điểm ở các chỉ số nội dung “Tham gia của
người dân ở cấp cơ sở”, “Công khai, minh bạch trong việc ra quyết định ở
địa phương”, “Trách nhiệm giải trình với người dân", và "Kiểm soát tham
nhũng trong khu vực công”.
Nhiều
tỉnh, thành phố trong nhóm dẫn đầu tập trung ở khu vực phía Bắc. Dẫn
đầu bảng tổng hợp kết quả PAPI 2021 của các tỉnh, thành phố là Thừa
Thiên-Huế với 48.095 điểm; tiếp theo là Bình Dương với 47.178 điểm;
Thanh Hóa với 47.102 điểm. Ngược lại, phần lớn các tỉnh khu vực Tây
Nguyên, Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long thuộc nhóm trung bình
thấp hoặc thấp nhất. Trong 5 thành phố trực thuộc trung ương, Thành phố
Hồ Chí Minh thuộc về nhóm đạt điểm thấp nhất. Kết quả này phản ánh phần
nào thực tế tác động nặng nề của giãn cách xã hội toàn phần kéo dài do
làn sóng COVID-19 lần thứ tư ở TP.HCM. TP.Hà Nội có sự thay đổi đột phá
về vị trí so với năm 2020 (41.630 điểm) lên mức 44.447 điểm...
Hình minh họa (nguồn: Internet)
Người dân quan tâm nhất đến sức khỏe và kinh tế
Báo
cáo PAPI năm 2021 cho thấy, người dân quan tâm nhất đến sức khỏe và
kinh tế, trong khi thách thức về quản trị công gia tăng trong năm thứ
hai của đại dịch Covid-19. Năm 2021 cũng là năm Việt Nam chịu ảnh hưởng
nặng nề của đại dịch, cho thấy mối quan tâm về sức khỏe của người dân
nổi lên, với tỷ lệ quan ngại về y tế và BHYT tăng mạnh từ 2% lên 23% chỉ
trong 2 năm. Y tế và BHYT trở thành mối quan ngại lớn nhất của người
dân, bên cạnh quan ngại về tăng trưởng kinh tế của đất nước và việc làm.
Trong
khi đó, mối quan ngại về ô nhiễm môi trường giảm nhẹ. Kết quả khảo sát
cho thấy, tỷ lệ hài lòng với điều kiện kinh tế hộ gia đình tiếp tục giảm
11% so với năm 2020 khi sự lạc quan của người dân với tình hình kinh tế
hộ gia đình giảm xuống lần đầu tiên sau gần một thập niên tăng lên từng
năm. Cùng với đó, tỷ lệ người trả lời cho biết, họ bị mất việc làm và
thu nhập tăng 10% vào năm 2021 so với năm 2020.
Bên
cạnh đó, tỷ lệ người dân hài lòng với cách ứng phó với đại dịch
COVID-19 của các cấp chính quyền đã giảm, từ 89% năm 2020 xuống còn 84%
năm 2021. Đặc biệt, với lĩnh vực y tế, mức độ hài lòng của người dân đối
với dịch vụ của bệnh viện công tuyến huyện/quận/thành phố trực thuộc
tỉnh giảm sút. Trong khi đó, tỷ lệ người dân cho biết họ hoặc người thân
trong gia đình phải “chung chi” để được chăm sóc tốt hơn tại bệnh viện
công tuyến huyện tăng nhẹ. Đáng chú ý, điểm chỉ số nội dung “Kiểm soát
tham nhũng trong khu vực công” lần đầu tiên giảm sút kể từ năm 2016 khi
chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt bắt đầu.
Hình minh họa (nguồn: Internet)
Điểm
chỉ số nội dung Trách nhiệm giải trình với người dân năm 2021 cũng giảm
mạnh so với năm 2019 và 2020. Sự sụt giảm này có thể là do chính quyền
địa phương bị quá tải với số lượng lớn yêu cầu của người dân liên quan
đến chính sách hỗ trợ và ứng phó với đại dịch COVID-19 trong năm 2021.
Bên cạnh đó, việc thực hiện giãn cách xã hội yêu cầu nhiều hoạt động
phải chuyển sang trực tuyến, nhưng tỷ lệ sử dụng dịch vụ công điện tử
qua các cổng dịch vụ công trực tuyến của các cấp chính quyền còn rất
thấp, phản ánh phần nào những hạn chế trong hiệu quả quản trị điện tử
năm 2021.
Bình
đẳng đối với dân di cư là một vấn đề đáng quan tâm do hậu quả của đại
dịch COVID-19 năm 2021, do có sự chênh lệch rõ ràng giữa người tạm trú
và thường trú ở từng địa phương. Tuy nhiên, năm 2021, tỉ lệ người dân
mong muốn di cư rất thấp, trong bối cảnh kinh tế suy giảm mạnh mẽ, dẫn
đến thiệt hại lớn về việc làm và thu nhập trên quy mô toàn quốc. Năm
2021, ba lý do chính khiến người dân chọn di cư là: để đoàn tụ gia đình
(chuyển đến Hà Nội và TP.HCM); để có công việc tốt hơn (TP.HCM, Hà Nội
và Đà Nẵng); và để được sống trong môi trường tự nhiên tốt hơn (Đà Nẵng
và Lâm Đồng).
Phát
biểu tại Lễ công bố, TS.Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận định: “Chỉ số PAPI đã hỗ trợ thúc đẩy
trách nhiệm giải trình với người dân của các cấp chính quyền, đóng góp
vào quá trình đổi mới và sáng tạo trong khu vực công vì mục tiêu 'dân
hưởng lợi' ngoài những mục tiêu 'dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm
tra' trong thực hiện dân chủ ở cơ sở. Đây cũng là tinh thần của dự án
Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở sẽ được thảo luận tại Quốc hội năm nay”.
PV