Báo cáo số 297-BC/TU ngày 08/5/2023 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tổng kết 15 năm thực hiện Chỉ thị số 24-CT/TW, ngày 04/7/2008 của Ban Bí thư khóa X về phát triển nền Đông y Việt Nam và Hội Đông y Việt Nam trong tình hình mới, khẳng định: Công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân bằng y học cổ truyền trên địa bàn tỉnh Nghệ An đạt được nhiều kết quả khá toàn diện.

Năm 2008, toàn tỉnh có 209 Hội Đông y các cấp với 347 hội viên: Tỉnh hội và 2 hội trực thuộc với 5 cán bộ, 20 hội cấp huyện với 69 cán bộ, 186 hội đông y cấp xã. Đến nay, toàn tỉnh đã có 318 tổ chức Hội (tỉnh hội và 4 hội trực thuộc có 09 cán bộ, 21 hội cấp huyện 81 cán bộ, 292 hội đông y cấp xã với 584 cán bộ) với tổng số 1.643 hội viên. Tỉnh hội có 01 phòng chẩn trị và Trung tâm kế thừa ứng dụng. Có 08 đơn vị có trụ sở hoạt động kiêm phòng chẩn trị gắn với hoạt động chuyên môn phục vụ khám chữa bệnh đông y. Có 320 phòng chẩn trị tư nhân với hệ thống hội viên, bác sĩ, lương y, ông lang, bà mế hành nghề đông y ở khắp toàn tỉnh góp phần khám chữa bệnh ban đầu cho nhân dân.

Bệnh viện Y học cổ truyền Nghệ An chú trọng phát triển đội ngũ cán bộ y bác sĩ có chuyên môn kỹ thuật chuyên sâu

Hệ thống khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền trong tỉnh từng bước được nâng lên: Năm 2008, có 10 bệnh viện tuyến tỉnh, 1 bệnh viện Đông y và 3 bệnh viện có khoa đông y, 330 giường bệnh; có 29 bệnh viện tuyến huyện, trong đó 9 bệnh viện đa khoa có khoa đông y, 12 bệnh viện đa khoa có tổ đông y, với 133 giường bệnh. Đến nay, hệ thống y tế công lập có 13 bệnh viện tuyến tỉnh, 05 trung tâm y tế tuyến tỉnh, trong đó có 01 bệnh viện Y học cổ truyền (YHCT), 04 bệnh viện đa khoa có khoa YHCT và 07 bệnh viện chuyên khoa có khoa cổ truyền; 892 giường bệnh (chiếm tỷ lệ 11% giường bệnh chung). Có 07 bệnh viện đa khoa tuyến huyện, 21 trung tâm y tế huyện, thành, thị; có 100% bệnh viện đa khoa có khoa (hoặc phòng, tổ) điều trị Đông y với số giường bệnh từ 10 - 30 giường, tổng số 826 giường bệnh YHCT (chiếm tỷ lệ 19% giường bệnh chung). Có 432/460 (chiếm tỷ lệ 94%) số trạm y tế có khám, chữa bệnh bằng Đông y.

Việc đầu tư cơ sở vật chất cho hoạt động Y dược cổ truyền ngày càng được quan tâm hơn. Chi thường xuyên cho lĩnh vực y học cổ truyền từ 2008 đến 2022 là 32,495 tỷ đồng. Chi ngân sách hàng năm dành cho công tác đông y từ 4,987 tỷ (2008) lên 7,784 tỷ đồng (2022). Đối với mua thuốc đông y, năm 2008 là 2,606 tỷ đồng; năm 2022 nâng lên 53,586 tỷ đồng (tăng 20,6 lần). Đầu tư 221,826 tỉ đồng cho Bệnh viện YHCT tỉnh. Ngân sách cấp năm 2022 cho Hội Đông y cấp tỉnh là 613 triệu đồng, tăng 160,89 triệu đồng so với năm 2018. Tỷ lệ chi BHYT cho khám chữa bệnh đông y/Tổng chi BHYT cho khám chữa bệnh của toàn tỉnh năm 2008 là 3%, đến năm 2022 nâng lên 12%.

Số lượng nhân lực làm việc trong lĩnh vực y học cổ truyền từng bước được nâng lên, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân. Năm 2008, tuyến tỉnh có 175 cán bộ YHCT, năm 2022 nâng lên 418 cán bộ YHCT (chiếm 7% nhân lực ngành y tuyến tỉnh), trong đó tiến sĩ, thạc sĩ từ 16 người nâng lên 57 người, bác sĩ chuyên khoa YHCT từ 35 lên 123 người, dược sĩ từ 01 lên 13 người. Tuyến huyện, từ 87 người lên 146 người công tác tại khoa, tổ YHCT của các bệnh viện đa khoa (chiếm 3% nhân lực ngành y tế tuyến huyện).

Bệnh viện Y học cổ truyền Nghệ An đầu tư nhiều trang thiết bị hiện đại, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh

Việc xã hội hóa đầu tư trang thiết bị y tế tại các cơ sở y tế công lập đem lại hiệu quả thiết thực trong khám chữa bệnh khi ngân sách chưa đủ nguồn lực. Các cơ sở y tế công lập huy động được 103,5 tỷ đồng với gần 50 loại trang bị y tế; 311 trạm y tế huy động kinh phí địa phương, các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn... Nguồn vốn xã hội hóa về đầu tư cơ sở hạ tầng được quan tâm, đầu tư xây dựng mới 41 trạm y tế với tổng kinh phí 129 tỷ đồng.

Số lượt khám chữa bệnh YHCT kết hợp y học hiện đại đạt từ 80% đến 85% so với kế hoạch đề ra của đơn vị tại tất cả 3 tuyến. Số lượt người khám chữa bệnh bằng Đông y ngày càng tăng: Tuyến tỉnh, năm 2008, tỉ lệ khám chữa bệnh bằng YHCT/KCB chung là 2,6%, đến năm 2022 đạt 15%. Tuyến huyện, năm 2008, tỉ lệ là 7,1% đến năm 2022 đạt 14%. Năm 2022, có 798.127 lượt người bệnh dùng thuốc, 268.872 lượt người châm cứu bấm huyệt, vật lý trị liệu.

Công tác thu thập môn thuốc, bài thuốc có giá trị; sưu tầm, nuôi trồng, khai thác, bảo tồn, phát triển dược liệu; hướng dẫn trồng, bảo tồn một số cây thuốc quý hiếm có giá trị kinh tế cao... tại các huyện Kỳ Sơn, Quế Phong, Quỳ Hợp, Con Cuông, Thanh Chương, Yên Thành được quan tâm. Hiện nay, toàn tỉnh có 86 doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần kinh doanh dược, giảm dần sự phụ thuộc vào nguồn dược liệu của nước ngoài. Một số doanh nghiệp, cá nhân trồng cây thuốc có diện tích từ 10 - 100 ha tại Khu Bảo tồn tự nhiên Pù Hoạt, Pù Huống. 

Công tác nghiên cứu khoa học đông y được quan tâm triển khai bài bản, hiệu quả. Năm 2008 mới chỉ có 5 đề tài, đến năm 2022 có 41 đề tài cấp cơ sở trong đó có 23 sản phẩm được ứng từ các đề tài nghiên cứu. Năm 2012 - 2015, Sở Y tế phối hợp với Hội Đông y tỉnh và các thầy thuốc nghiên cứu, sưu tầm, biên soạn và xuất bản cuốn sách “Cây thuốc Nghệ An”; “Bài thuốc Đông y xứ Nghệ” để bảo tồn kinh nghiệm kế thừa điều trị bằng đông y của hội viên trong tỉnh với hơn 1.000 bài thuốc. Thực hiện đề tài “Nghiên cứu thân thế sự nghiệp của danh y Hoàng Nguyên Cát và các bài thuốc từ bộ sách Quỳ viên gia học đưa vào sử dụng trên địa bàn tỉnh Nghệ An” đã hoàn thành bản dịch và hiệu đính bộ sách “Quỳ viên gia học” để phổ biến, ứng dụng…

Quang Minh