Chiều 01/6, Chính phủ tổ chức cuộc họp lần thứ 7 Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU). Đồng chí Trần Lưu Quang – Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ chủ trì cuộc họp.
Tại điểm cầu Nghệ An, đồng chí Nguyễn Văn Đệ - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì cuộc họp; cùng tham dự có lãnh đạo các Sở, ngành, địa phương, đơn vị có liên quan.
Quang cảnh cuộc họp tại điểm cầu Nghệ An
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ chủ trì tại điểm cầu Nghệ An
Sau hơn 05 năm triển khai thực hiện các giải pháp chống khai thác IUU, thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu (EC), gỡ cảnh báo “Thẻ vàng”, Đoàn Thanh tra của EC tiếp tục ghi nhận, đánh giá cao quyết tâm chính trị của Việt Nam, đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Thường trực Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo đã phối hợp tốt với các Bộ, ngành, địa phương chỉ đạo và tổ chức triển khai nhiều giải pháp tích cực để chống khai thác IUU.
Tình hình chống khai thác IUU đã có sự tiến bộ hơn rất nhiều so với đợt thanh tra thực tế lần thứ 2 vào năm 2019. Cụ thể, khung pháp lý cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu quốc tế về chống khai thác IUU và tiếp tục được hoàn thiện theo hướng tích cực. Công tác quản lý đội tàu, lắp đặt thiết bị VMS đã có sự chuyển biến tích cực; đã triển khai hệ thống phần mềm theo dõi, quản lý hoạt động xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản. Thực hiện việc kiểm soát sản phẩm thủy sản nhập khẩu theo quy định của Hiệp định PSMA về tổng thể đã có sự cải thiện tốt hơn so với trước.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc tổ chức triển khai Luật Thủy sản, các quy định chống khai thác IUU còn chưa đồng bộ, xuyên suốt giữa các địa phương; vẫn còn nhiều địa phương thực hiện chưa đạt yêu cầu. Công tác quản lý đội tàu theo quy định của pháp luật đã có tiến bộ tuy nhiên vẫn chưa quản lý được toàn bộ đội tàu hiện có; việc đăng ký tàu cá, cấp Giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị VMS chưa hoàn thành theo quy định; cập nhật dữ liệu tàu cá vào cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase) chưa đầy đủ.
Tình trạng tàu cá tham gia hoạt động khai thác thủy sản chưa đảm bảo đủ điều kiện, không thông báo trước khi cập cảng, rời cảng, khai thác sai vùng, chất lượng Nhật ký khai thác không đảm bảo vẫn tiếp tục diễn ra. Tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài vẫn xảy ra, diễn biến phức tạp.
Từ đầu năm 2023 đến nay, có 14 tàu/84 ngư dân bị nước ngoài bắt giữ, xử lý, gồm Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a, Thái Lan tập trung tại các tỉnh Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Bến Tre, Bạc Liêu và Kiên Giang và EC khẳng định sẽ không gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” nếu không chấm dứt tình trạng này. Hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài diễn ra trên thực tế nhưng kết quả điều tra, xử lý còn hạn chế; hầu như chưa đưa ra truy tố được vụ việc nào.
Tại Nghệ An, ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân từng bước được nâng cao; ngư dân đã chủ động thông báo trước khi tàu cập, rời cảng cá; ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản theo quy định; hầu hết ngư dân đã chủ động lắp thiết bị giám sát hành trình.
Công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên biển và tại các cửa lạch được tăng cường có sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, lực lượng và chính quyền địa phương có liên quan nhằm ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi khai thác IUU theo quy định; các tàu cá ra vào cảng cũng như sản lượng khai thác thủy sản bốc dỡ qua cảng được kiểm soát, giám sát chặt chẽ...
Tại cuộc họp, đại diện lãnh đạo Bộ Quốc phòng đã báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn, xử lý tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Lãnh đạo các tỉnh: Kiên Giang, Bình Định, Cà Mau đã báo cáo cụ thể về các vụ việc tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.
Đại diện lãnh đạo Bộ Công an cũng đã thông tin về công tác điều tra, xác minh thông tin người/tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài...
Phát biểu kết luận cuộc họp, phân tích lý do bắt buộc phải làm và phải làm được, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang bày tỏ mong muốn “chúng ta cần cố gắng, nỗ lực cao nhất có thể để gỡ được “Thẻ vàng” vào tháng 10 tới đây”.
Bày tỏ đồng tình với giải pháp của Bộ NN&PTNT đưa ra cũng như các giải pháp mà các Bộ, ngành, địa phương đề xuất, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang mong muốn các Bộ, ngành, địa phương vào cuộc quyết liệt, trách nhiệm hơn, riêng ở các địa phương cần quan tâm hơn đến công tác cán bộ để thực hiện tốt công tác này.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho biết: Tinh thần chung là làm mạnh hơn và có tính răn đe hơn. Cơ bản phải giải quyết làm sao để ngư dân trước khi nhổ neo lên đường ra khơi phải cân nhắc được gì mà mất gì nếu khai thác vượt biên ra vùng biển ở nước ngoài.
Theo Phó Thủ tướng Chính phủ cần làm tốt việc lắp đặt, quản lý thiết bị giám sát hành trình thông qua phần mềm, mở rộng ứng dụng rộng khắp.
Bộ Công an cần chỉ đạo các địa phương cần đưa ra xét xử nghiêm minh một số trường hợp cụ thể mang tính răn đe. Về lâu dài, cần rà soát các quy định để hoàn thiện khung pháp lý.
Phan Quỳnh