Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 tới đây đã có những điều chỉnh quan trọng liên quan đến việc chi trả lương hưu và trợ cấp BHXH hằng tháng. Một trong những thay đổi đáng chú ý là việc làm rõ và cụ thể hơn các trường hợp tạm dừng chi trả nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước và xây dựng hệ thống an sinh xã hội công bằng, hiệu quả và bền vững.

Luật BHXH 2024: Làm rõ, cụ thể hơn các trường hợp tạm dừng chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH đảm bảo công bằng, minh bạch, bền vững (Ảnh minh họa)

Theo pháp luật hiện hành và Luật BHXH 2024 có ba trường hợp mà người đang hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng bị tạm dừng chi trả, bao gồm:

1. Người xuất cảnh trái phép

Luật BHXH 2024 đã quy định cụ thể về việc tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng đối với người đang hưởng khi thuộc một trong các trường hợp, trong đó có xuất cảnh trái phép. Điều này nhằm đảm bảo rằng các khoản chi trả từ quỹ BHXH được thực hiện đúng đối tượng và tuân thủ pháp luật về xuất nhập cảnh.

So với Luật BHXH năm 2014 (vẫn còn hiệu lực một phần trong giai đoạn chuyển tiếp), Luật BHXH 2024 tiếp tục khẳng định nguyên tắc này. Điều 75 của Luật BHXH 2024 tương ứng với Điều 64 của Luật BHXH năm 2014, đều quy định việc tạm dừng chi trả khi người hưởng xuất cảnh trái phép. Khi người này trở về và có văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận việc trở về nước, việc chi trả sẽ được tiếp tục, bao gồm cả khoản tiền chưa nhận trong thời gian tạm dừng.

Quy định này thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật trong việc quản lý các khoản chi trả BHXH. Việc xuất cảnh trái phép đồng nghĩa với việc người hưởng có thể không còn đáp ứng các điều kiện hưởng hoặc gây khó khăn cho việc xác minh tình trạng thực tế. Việc tạm dừng chi trả trong thời gian này là một biện pháp cần thiết để ngăn ngừa các trường hợp gian lận hoặc sử dụng sai mục đích quỹ BHXH.

2. Người bị Tòa án tuyên bố mất tích

Trường hợp thứ hai là những người đang hưởng chế độ BHXH nhưng lại bị Tòa án tuyên bố mất tích. Trong tình huống này, việc chi trả sẽ tạm thời bị dừng lại cho đến khi có quyết định pháp lý mới.

Khoản 1 Điều 75 của Luật BHXH 2024 quy định rõ việc tạm dừng hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng đối với người đang hưởng khi bị Tòa án tuyên bố mất tích. Điều 64 của Luật BHXH năm 2014 cũng có quy định tương tự.

Nếu sau đó có quyết định của Tòa án hủy bỏ quyết định tuyên bố mất tích, người này sẽ được tiếp tục chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng, bao gồm cả khoản tiền của thời gian chưa nhận. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, theo khoản 6 Điều 75 của Luật BHXH 2024, nếu người bị tạm dừng hưởng do bị Tòa án tuyên bố mất tích, sau đó lại có quyết định của Tòa án tuyên bố là đã chết, thì thân nhân của người đó không được nhận lương hưu, trợ cấp trong thời gian tạm dừng hưởng.

Việc Tòa án tuyên bố một người mất tích đồng nghĩa với việc không có thông tin xác thực về tình trạng của người đó. Để đảm bảo tính chính xác và tránh rủi ro chi trả sai đối tượng, việc tạm dừng là một biện pháp hợp lý. Khi có quyết định pháp lý mới làm rõ tình trạng của người mất tích, việc chi trả sẽ được xem xét và thực hiện theo đúng quy định.

3. Người không xác minh được thông tin cá nhân

Trường hợp cuối cùng liên quan đến những người hưởng trợ cấp BHXH qua tài khoản ngân hàng cá nhân mà không thực hiện xác minh định kỳ theo yêu cầu. Việc chi trả cho nhóm đối tượng này sẽ bị tạm ngừng cho đến khi hoàn tất việc xác minh.

Điểm c khoản 1 Điều 75 của Luật BHXH 2024 quy định việc tạm dừng chi trả khi không xác minh được thông tin người thụ hưởng theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 11 của Luật này.

Việc chi trả BHXH qua tài khoản ngân hàng mang lại nhiều tiện lợi nhưng cũng đòi hỏi công tác quản lý và xác minh thông tin phải được thực hiện chặt chẽ để tránh các trường hợp chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép quỹ. Quy định tạm dừng chi trả đối với những trường hợp không xác minh được thông tin cá nhân là một biện pháp đảm bảo tính minh bạch và an toàn của hệ thống chi trả.

Ba trường hợp tạm dừng chi trả lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng được quy định rõ ràng trong Luật BHXH 2024 và các văn bản liên quan là những bước đi quan trọng nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực BHXH. Đồng thời, các quy định này góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội công bằng, hiệu quả và bền vững, đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tham gia và thụ hưởng BHXH, đồng thời ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật, bảo vệ quỹ BHXH khỏi nguy cơ bị lạm dụng. Người đang hưởng lương hưu và các khoản trợ cấp BHXH cần nắm rõ các quy định này để chủ động thực hiện các nghĩa vụ liên quan, tránh bị ảnh hưởng đến quyền lợi của mình./.

Phạm Chính