Sáng 20/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức chất vấn trực tuyến tại phiên họp thứ 21 về các nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tòa án. Đồng chí Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước dự phiên chất vấn. Đồng chí Vương Đình Huệ - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội chủ trì phiên chất vấn.

Tại điểm cầu Nghệ An, đồng chí Thái Thị An Chung – Tỉnh ủy viên, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh chủ trì. Tham dự phiên chất vấn có các đồng chí: Nguyễn Nam Đình - Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; Nguyễn Như Khôi – Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; các vị đại biểu Quốc hội trên địa bàn tỉnh, cùng lãnh đạo các Ban HĐND tỉnh, các Sở, ngành liên quan.

Quang cảnh điểm cầu Nghệ An

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu. Ảnh Quốc hội

Phát biểu khai mạc phiên chất vấn và trả lời chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, ngành Tòa án và ngành Kiểm sát nhân dân có vai trò rất quan trọng trong việc bảo đảm hệ thống pháp luật được thực hiện một cách nghiêm minh, góp phần tích cực vào công cuộc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, thời gian chất vấn diễn ra trong một ngày, nội dung chất vấn cả 2 lĩnh vực đều có phạm vi rộng, do đó đề nghị các đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề, không nên đi sâu vào các vụ án chi tiết cụ thể, tranh luận một cách thẳng thắn, trách nhiệm, mang tính xây dựng cao để góp phần làm rõ thực trạng và đề xuất được các giải pháp phù hợp hữu hiệu và khả thi mỗi chất vấn.

Trong sáng nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tòa án do đồng chí Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình chịu trách nhiệm trả lời chính.

Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, hiện Tóa án đang đề nghị Quốc hội sớm phê duyệt các chương trình liên quan để có nguồn lực phục vụ cho việc xét xử trực tuyến, đảm bảo chất lượng và hiệu quả của các phiên tòa. Ảnh Quốc hội

Các nhóm nội dung được chất vấn gồm: Giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các loại vụ án, nhất là vụ án hành chính, vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng; việc giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm. Công tác cán bộ của ngành Tòa án; giải pháp nâng cao năng lực, trình độ, bản lĩnh, trách nhiệm của Thẩm phán và các công chức ngành Tòa án; việc phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành Tòa án, Công tác tổng kết thực tiễn xét xử, hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, phát triển án lệ. Việc triển khai thi hành Nghị quyết số 33/2021/QH15 của Quốc hội về tổ chức phiên tòa trực tuyến, nhất là việc chuẩn bị các điều kiện bảo đảm cho xét xử trực tuyến.

Trả lời các nội dung chất vấn, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, vẫn còn một số tình trạng như án hành chính chưa được thực thi, hoặc thực thi không nghiêm túc, vẫn còn tình trạng nể nang… Có hiện tượng nể nang, né tránh, tuy nhiên số lượng không nhiều, đại đa số các đồng chí trong ngành đều chấp hành nghiêm, xử lý đúng theo các quy định pháp luật. Để hạn chế tình trạng cả nể, nâng cao chất lượng xét xử án hành chính, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho rằng cần thực hiện đối với vụ án kiện ở huyện thì giao tỉnh xử lý, vụ án của tỉnh thì giao tòa chuyên biệt xử.

Trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang đề xuất đưa các tranh chấp đất đai sang Tòa án giải quyết. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đề nghị cân nhắc, không đưa hết các khiếu kiện đất đai sang Tòa án trong dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Về việc các vụ việc, vụ án quá thời hạn là do nguyên nhân chủ quan, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho rằng, nguyên nhân chủ quan là do áp lực công việc quá lớn, phải giải quyết khối lượng công việc gấp đôi quy định, làm ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết các vụ án. Tuy nhiên, tình trạng này đang từng bước được khắc phục, giảm thiểu. Một số nguyên nhân chủ quan khác là về năng lực, trách nhiệm của các thẩm phán, hoặc do các yếu tố khác. Tòa án sẽ tiếp tục khắc phục các nguyên nhân này trong thời gian tới.

Đối với câu hỏi làm cách nào nâng cao chất lượng xét xử, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, so với khối lượng công việc, biên chế của Tòa án hiện nay rất ít. Điều này tạo nên áp lực đối với hệ thống Tòa án, ảnh hưởng chất lượng xét xử. Tòa án nhân dân tối cao mong muốn Quốc hội, các cơ quan có thẩm quyền xem xét việc này, đảm bảo vấn đề biên chế cho Tòa án.

Trả lời chất vấn của đại biểu về tổ chức bộ máy tòa án, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình thừa nhận mô hình tổ chức hiện nay chưa hợp lý do đang tiến hành khắc phục bằng các giải pháp căn cơ. Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đề nghị Quốc hội xây dựng các tòa chuyên biệt để chuyên xử các vụ án chuyên biệt, nhất là chuyên xử các vụ án hành chính của cấp tỉnh để khắc phục được tình trạng nể nang... Ngoài ra, Chánh án Nguyễn Hòa Bình cũng khẳng định, tổ chức bộ máy của tòa án chưa thực sự hợp lý theo quy mô nền kinh tế, quy mô dân số và quy mô số lượng các vụ việc của Tòa án, trong khi mô hình hiện nay đang tổ chức đồng đều. Vì vậy, cần tiến hành sửa đổi bằng những giải pháp mang tính căn cơ, đặc biệt cần có tòa án khu vực để có khả năng giải quyết các vụ việc chuyên nghiệp hơn.

Về tuyển chọn, bổ nhiệm thẩm phán, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, thời gian tới tiếp tục đổi mới tuyển chọn hội đồng thẩm phán quốc gia, sớm có nhận xét tiến cử thẩm phán khẩn trương trong bổ nhiệm...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu. Ảnh Quốc hội

Kết luận phiên chất vấn sáng nay, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định khẳng định, phiên chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân tối cao diễn ra rất sôi nổi, với tinh thần xây dựng và trách nhiệm cao. Các vị đại biểu Quốc hội đã bám sát nội dung chất vấn, đặt nhiều câu hỏi, tập trung vào những vấn đề thuộc nội dung chất vấn, đi sâu vào vấn đề đại biểu và cử tri cả nước, cũng như dư luận xã hội quan tâm và mong muốn có những giải pháp tốt hơn để tháo gỡ những khó khăn, tồn tại trong thời gian tới, nâng cao hơn nữa chức năng, nhiệm vụ và hoạt động có hiệu quả hơn của ngành Tòa án.

Với tinh thần trách nhiệm cao, nắm chắc thực trạng ngành, lĩnh vực quản lý đã từng có kinh nghiệm trả lời chất vấn nhiều lần nên Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đã trả lời rõ ràng, đúng trọng tâm câu hỏi của đại biểu, giải trình cụ thể những vấn đề đại biểu quan tâm tranh luận. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cũng nghiêm túc nhìn nhận những tồn tại, hạn chế và đề xuất nhiều giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành Tòa án trong thời gian tới, nhất là tập trung vào các khâu, nhiệm vụ trọng tâm, then chốt của ngành Tòa án theo đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước, cũng như mong muốn của cử tri và Nhân dân cả nước. 

Buổi chiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức chất vấn đối với nhóm vấn đề thứ hai thuộc lĩnh vực kiểm sát.

Kim Oanh