Hôm nay (31/7/2025), Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Phú Hiền ký Quyết định số 2445/QĐ-UBND ban hành Kế hoạch Giải phóng mặt bằng (GPMB), phối hợp triển khai thực hiện dự án và khai thác quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An.

Kế hoạch này quy định nhiệm vụ, trách nhiệm và lộ trình triển khai của các Sở, ban, ngành, địa phương và đơn vị liên quan nhằm đảm bảo sự phối hợp thống nhất, đồng bộ trong thực hiện công tác GPMB Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh (Dự án). Mục tiêu là cơ bản hoàn thành công tác GPMB trước tháng 12/2026, đáp ứng tiến độ từng giai đoạn thi công. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Chủ đầu tư để triển khai kịp thời các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền tỉnh, khai thác hiệu quả quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt và thực hiện đầy đủ các nội dung liên quan trong quá trình triển khai Dự án. 

Triển khai kịp thời các hồ sơ, thủ tục các khu tái định cư đảm bảo tiến độ của Dự án

Theo đó, UBND tỉnh giao Sở Xây dựng - cơ quan đầu mối, chủ trì phối hợp với Bộ Xây dựng và Chủ đầu tư, Sở, ngành, đơn vị liên quan, các địa phương có tuyến đường sắt đi qua để tổ chức thực hiện, hướng dẫn theo thẩm quyền hoặc tham mưu cấp có thẩm quyền các nội dung liên quan nhằm triển khai kịp thời các hồ sơ, thủ tục các khu tái định cư đảm bảo tiến độ của Dự án. Tiếp tục phối hợp xử lý các kiến nghị của địa phương trong quá trình rà soát, thống nhất hướng tuyến và các công trình trên tuyến. 

Tham mưu UBND tỉnh trình cấp có thẩm quyền thành lập, kiện toàn Ban Chỉ đạo và Tổ Giúp việc thực hiện công tác GPMB Dự án; đồng thời thực hiện nhiệm vụ là cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo. Chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, địa phương và đơn vị liên quan tham mưu giao cơ quan, đơn vị thực hiện nhiệm vụ chủ đầu tư các dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo đúng quy định. 

Cùng với đó, rà soát các quy hoạch đô thị và nông thôn (quy hoạch chung, phân khu, chi tiết) và các quy hoạch ngành liên quan đến Dự án; tham mưu, đề xuất cập nhật, điều chỉnh bảo đảm đồng bộ, thống nhất theo quy định hiện hành. Phối hợp các địa phương rà soát, điều chỉnh quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt, chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội (nếu cần thiết) và tham mưu UBND tỉnh lập quy hoạch vùng phụ cận ga để khai thác hiệu quả quỹ đất theo định hướng phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD). 

Hướng dẫn kịp thời các địa phương trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch và đồ án quy hoạch xây dựng các khu tái định cư khi có đề nghị. Phối hợp với các đơn vị, địa phương liên quan tổ chức bàn giao, tiếp nhận hồ sơ thiết kế cắm cọc GPMB theo từng giai đoạn. Phối hợp với các đơn vị, địa phương liên quan tăng cường quản lý trật tự xây dựng, không để xảy ra tình trạng xây dựng trái phép, lợi dụng chính sách, gây mất an ninh trật tự và ảnh hưởng đến đời sống Nhân dân. 

Kịp thời tổ chức khảo sát, xây dựng và công bố giá vật liệu xây dựng định kỳ hằng tháng/quý theo quy định và khi có đề nghị của Chủ đầu tư để phục vụ công tác lập và quản lý chi phí thực hiện Dự án; đồng thời công bố chỉ số giá xây dựng theo quy định. Kiểm soát chặt chẽ giá vật liệu xây dựng; thường xuyên theo dõi, cập nhật, điều chỉnh, công bố giá vật liệu và chỉ số giá xây dựng phù hợp với diễn biến thị trường, đảm bảo phù hợp với từng gói thầu, dự án thành phần; xử lý hoặc tham mưu UBND tỉnh xử lý kịp thời khi phát hiện dấu hiệu đầu cơ, nâng giá bất hợp lý. 

Chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, địa phương và Chủ đầu tư thường xuyên cập nhật tình hình thực hiện công tác GPMB và triển khai Dự án để báo cáo Ban Chỉ đạo quốc gia, Ban Chỉ đạo của tỉnh, UBND tỉnh và các cơ quan liên quan theo yêu cầu; theo dõi, đôn đốc tiến độ thực hiện của các đơn vị; tổng hợp, tham mưu UBND tỉnh xử lý các vấn đề phát sinh, bảo đảm đúng quy định và đảm bảo tiến độ. 

Tăng cường công tác quản lý đất đai, thực hiện công tác chuẩn bị bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án

Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo tăng cường công tác quản lý đất đai, thực hiện công tác chuẩn bị bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án; hướng dẫn các địa phương hoặc tham mưu UBND tỉnh giải quyết các chính sách liên quan về bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại các khu tái định cư phục vụ GPMB dự án; phối hợp Sở Tài chính, cơ quan thuế hướng dẫn các địa phương thực hiện công tác khấu trừ tiền sử dụng đất đối với các hộ được giao đất ở tại khu tái định cư, khấu trừ nghĩa vụ tài chính. Nghiên cứu tham mưu UBND tỉnh kiến nghị cấp có thẩm quyền bổ sung cơ chế đặc thù, rút ngắn thời gian niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo Luật Đất đai năm 2024. Xây dựng Sổ tay GPMB hướng dẫn các địa phương, đơn vị liên quan triển khai thực hiện công tác GPMB. 

Tham mưu thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng, đất trồng lúa; hướng dẫn Chủ đầu tư và địa phương liên quan lập hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất, trồng rừng thay thế và các thủ tục liên quan theo thẩm quyền. Tham mưu UBND tỉnh việc chấp thuận nộp tiền trồng rừng thay thế, chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa (nếu có); thỏa thuận và cấp phép xây dựng các công trình liên quan đến đê điều, thủy lợi theo thẩm quyền. 

Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu UBND tỉnh phân bổ chỉ tiêu sử dụng đất; tổ chức rà soát, thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhằm bảo đảm đủ cơ sở triển khai GPMB và các công việc liên quan. Hướng dẫn địa phương thực hiện điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với các hạng mục phục vụ dự án và khu vực phụ trợ; tham mưu UBND tỉnh rút ngắn thủ tục lập, điều chỉnh để đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Trường hợp cần thiết, đề xuất UBND tỉnh kiến nghị Trung ương cho phép áp dụng một số cơ chế đặc thù. 

Cùng với đó, cung cấp cho Chủ đầu tư và tư vấn thiết kế đầy đủ thông tin về vị trí, trữ lượng, công suất khai thác, hiện trạng pháp lý các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng phục vụ lập Hồ sơ khảo sát Dự án. Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu, tham mưu triển khai có hiệu quả, kịp thời chính sách đặc thù về khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng phục vụ Dự án theo quy định. 

Kiểm soát chặt chẽ khối lượng khai thác, yêu cầu nhà thầu nộp đầy đủ thuế, phí theo quy định; trường hợp phát hiện loại khoáng sản khác với khoáng sản xây dựng thông thường, kịp thời báo cáo Bộ Nông nghiệp và Môi trường xử lý theo quy định. Tổ chức kiểm tra, tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại các khu bãi đổ chất thải rắn xây dựng trong Dự án; bàn giao mặt bằng và tổ chức quản lý các bãi đổ thải theo đúng quy định pháp luật. 

Hướng dẫn Chủ đầu tư xây dựng và thẩm định phương án sử dụng tầng đất mặt thu hồi từ đất chuyên trồng lúa theo đúng quy định của pháp luật về trồng trọt. Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tham mưu UBND tỉnh giải quyết khó khăn, vướng mắc về đơn giá bồi thường thiệt hại đối với cây trồng, vật nuôi; phối hợp, hướng dẫn UBND các địa phương thực hiện đúng quy định trong quá trình GPMB. Chủ trì, phối hợp kiểm tra, đôn đốc giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo đúng thẩm quyền và quy định pháp luật. 

Kịp thời tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh hoặc tham mưu UBND tỉnh báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường về những khó khăn, vướng mắc trong cơ chế, chính sách liên quan để kịp thời tháo gỡ, bảo đảm tiến độ Dự án. 

Chủ trì, tham mưu UBND tỉnh tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại các khu vực vùng phụ cận ga đường sắt để tạo nguồn lực phát triển đô thị theo đúng quy định của pháp luật; Tham mưu đề xuất lập các dự án hoặc đề án thu hồi đất, bồi thường, giải phóng mặt bằng để tạo quỹ đất sạch vùng phụ cận các nhà ga đường sắt tốc độ cao theo mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD); phối hợp với Sở Tài chính tham mưu UBND tỉnh phương án bố trí hoặc ứng vốn ngân sách địa phương để triển khai thực hiện. 

Rà soát các công trình, dự án thuộc lĩnh vực quản lý có nguy cơ chồng lấn hoặc ảnh hưởng đến Dự án

Trên cơ sở ranh giới, phạm vi GPMB theo hồ sơ Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi do Ban Quản lý dự án đường sắt cung cấp, Sở Công Thương chủ động rà soát các công trình, dự án thuộc lĩnh vực quản lý có nguy cơ chồng lấn hoặc ảnh hưởng đến Dự án; tổng hợp, báo cáo UBND tỉnh (qua Sở Xây dựng) để xem xét, xử lý. Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND các địa phương và các đơn vị liên quan hướng dẫn, giải quyết các khó khăn, vướng mắc, cơ chế, chính sách liên quan đến việc di dời các công trình điện, cụm công nghiệp, cơ sở thương mại (nếu có) trong phạm vi thu hồi đất phục vụ thực hiện Dự án. Tham mưu UBND tỉnh điều chỉnh, bổ sung các quy hoạch, công trình, dự án trong lĩnh vực công thương có liên quan, bảo đảm không xung đột với phạm vi thực hiện Dự án. 

Trên cơ sở báo cáo, kiến nghị của các địa phương và Chủ đầu tư liên quan đến các dự án do cấp tỉnh quyết định đầu tư có phạm vi chồng lấn với diện tích GPMB của Dự án, Sở Tài chính chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan tổ chức rà soát, hướng dẫn cách thức xử lý; trường hợp vượt thẩm quyền, tham mưu UBND tỉnh báo cáo cấp có thẩm quyền phương án điều chỉnh hoặc chấm dứt dự án, bảo đảm phù hợp thực tiễn, tránh thất thoát, lãng phí. 

Chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu UBND tỉnh quy trình thực hiện đầu tư xây dựng các khu tái định cư theo cơ chế đặc thù của Dự án. Tham mưu cấp có thẩm quyền ứng trước dự toán ngân sách cấp tỉnh hoặc đề xuất sử dụng nguồn vốn ngân sách trung ương (nếu có) để kịp thời triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định tại Luật Ngân sách nhà nước. 

Tham mưu cấp có thẩm quyền bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương để triển khai dự án đầu tư công độc lập phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt tốc độ cao, nhằm tạo quỹ đất đấu giá phục vụ phát triển đô thị theo đúng quy định của pháp luật. Phối hợp hướng dẫn, giải quyết các nội dung liên quan đến phí, lệ phí và sử dụng kinh phí tổ chức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất dự án đoạn qua địa bàn tỉnh. 

Tại Kế hoạch này, UBND tỉnh cũng giao nhiệm vụ cụ thể cho các Sở, ngành, đơn vị liên quan trong việc thực hiện Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đoạn qua địa bàn tỉnh Nghệ An.

H.B (tổng hợp)