Ngày 20/11, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3788/QĐ-UBND về việc phê duyệt Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện Đồng Văn tại xã Đồng Văn, huyện Quế Phong.

Quy trình này áp dụng cho công tác vận hành hồ chứa thủy điện Đồng Văn nhằm đảm bảo các yêu cầu theo thứ tự ưu tiên. Cụ thể, trong mùa lũ, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình thuỷ điện Đồng Văn, chủ động đề phòng mọi bất lợi trong mọi trận lũ có chu kỳ lặp lại nhỏ hơn hoặc bằng 500 năm, không để mực nước hồ chứa thủy điện Đồng Văn vượt mực nước lũ kiểm tra ở cao trình +130,43 m; đồng thời góp phần giảm lũ cho hạ du đảm bảo an toàn cho người dân tại vùng hạ du của công trình thuỷ điện Đồng Văn. Trong mùa kiệt, đảm bảo hiệu quả phát điện và dòng chảy tối thiểu trên sông; đảm bảo an toàn công trình; đảm bảo dòng chảy tối thiểu trên sông; đảm bảo hiệu quả phát điện.

Vận hành hồ chứa trong mùa lũ

Vận hành duy trì mực nước hồ tối đa ở cao trình MNDBT +120,50m bằng chế độ xả nước qua các tổ máy phát điện; tự tràn qua đập tràn tự do khi mực nước hồ lớn hơn cao trình +120,50 m. Trong mọi trường hợp vận hành bình thường từ thời điểm lũ vào hồ đến khi đạt đỉnh, để tổng lưu lượng xả qua đập tràn tự do, cống xả cát và các tổ máy phát điện không được lớn hơn lưu lượng tự nhiên vào hồ cùng thời điểm (±10%). Sau lũ, phải đưa mực nước hồ về mức tối đa là cao trình mực nước dâng bình thường +120,50 m, tiến hành tích nước. 

Khi Tổng cục Khí tượng thủy văn dự báo có bão khẩn cấp, áp thấp nhiệt đới gần bờ hoặc có các hình thế thời tiết khác có khả năng gây mưa, lũ mà trong vòng 24 đến 48 giờ tới có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực công trình thủy điện Đồng Văn, việc vận hành hồ chứa thủy điện Đồng Văn như sau: Khi mực nước hồ lớn hơn hoặc bằng cao trình +120,50 m, phải xả tối đa qua tràn tự do, qua các tổ máy phát điện và qua cống xả cát với lưu lượng xả lớn nhất có thể để dần hạ thấp mực nước hồ xuống cao trình +120,50 m. Khi mực nước hồ ở cao trình +120,50 m, duy trì mực nước hồ bằng việc phát điện qua các tổ máy. 

Nguyên tắc vận hành hồ chứa đảm bảo an toàn công trình: Lưu lượng lũ vào hồ chứa được ưu tiên sử dụng để phát công suất tối đa của nhà máy thủy điện; phần thừa xả qua đập tràn tự do, khi mực nước hồ vượt quá mực nước dâng bình thường (+120,50 m). Không cho phép sử dụng phần dung tích hồ chứa từ cao trình mực nước +120,50m đến cao trình mực nước lũ kiểm tra +131,02m, điều tiết cắt lũ qua đập tràn tự do. Trường hợp đập hoặc thiết bị của công trình hư hỏng hoặc gặp sự cố ảnh hưởng đến việc vận hành, hoặc trường hợp khẩn cấp mực nước hồ >+129,18 m, mà lưu lượng về hồ chứa vẫn tăng, Công ty Cổ phần thủy điện Đakrông Đồng Văn phải tháo nước tối đa có thể; báo cáo UBND tỉnh Nghệ An, Ban Chỉ huy PCTT-TKCN&PTDS tỉnh Nghệ An và các đơn vị có liên quan, triển khai phương án ứng phó khẩn cấp, đảm bảo an toàn cho người và tài sản nhân dân ở vùng hạ du. Trách nhiệm phát hiện, xử lý sự cố hoặc những tình huống bất thường thực hiện theo quy định.

Vận hành hồ chứa trong mùa kiệt

Nguyên tắc vận hành liên hồ trong mùa kiệt: Trong thời gian vận hành, căn cứ vào mực nước hồ hiện tại và dự báo dòng chảy đến hồ trong 10 ngày đến để điều chỉnh việc vận hành sao cho mực nước hồ tại mọi thời điểm không nhỏ hơn MNC =+112,0 m. Khi hồ thủy điện Hủa Na vận hành xả nước, trong ngày hồ thủy điện Đồng Văn cũng vận hành xả nước, với lưu lượng không nhỏ hơn lưu lượng đến hồ. Trong quá trình vận hành, mực nước hồ chứa không đảm bảo yêu cầu thì căn cứ tình hình thực tế mà chủ hồ phối hợp với Bộ TN&MT, UBND tỉnh Nghệ An xem xét, quyết định điều chỉnh lưu lượng xả phù hợp. 

Trong trường hợp đầu mùa khô, mà mực nước hồ không đạt giá trị quy định thì Bộ TN&MT chủ trì và phối hợp với các cơ quan liên quan, xem xét, quyết định điều chỉnh lưu lượng và thời gian vận hành, sao cho đến ngày 01/01 mực nước hồ đạt giá trị trên. Hồ chứa thuỷ điện Đồng Văn làm việc theo chế độ điều tiết ngày đêm, mực nước trong hồ chứa dùng phát điện mỗi ngày cần được tính toán trên nguyên tắc sử dụng, giữ cho mực nước trong hồ chứa giao động trong phạm vi giữa mực nước dâng bình thường +120,50 m và mực nước chết +112,00 m. 

Việc vận hành hồ chứa thủy điện Đồng Văn trong mùa kiệt thực hiện qua các turbine khi phát điện hoặc qua tràn tự do (lũ trái mùa). Khi xảy ra tình huống bất thường có mưa lũ lớn, xuất hiện sự cố, hoặc có nguy cơ sự cố ảnh hưởng an toàn công trình, Giám đốc Công ty Cổ phần thủy điện Đakrông Đồng Văn thực hiện vận hành hồ trong mùa lũ quy định, đồng thời báo cáo ngay cho Trưởng Ban Chỉ huy PCTT-TKCN&PTDS tỉnh, UBND tỉnh Nghệ An, Sở Công Thương, thông báo đến UBND huyện Quế Phong; Ban Chỉ huy PCTT-TKCN&PTDS huyện Quế Phong để theo dõi, phối hợp. 

Việc vận hành phát điện, đảm bảo mực nước phải tuân thủ phương thức và lệnh điều độ của cấp điều độ hệ thống điện có quyền điều khiển. Khi mực nước hồ đang ở cao trình MNDBT =+120,50 m, mà lưu lượng đến hồ lớn hơn Qpdmax (205,00 m3/s), ưu tiên phát điện với công suất tối đa có thể, lưu lượng thừa xả qua đập tràn tự do để duy trì mực nước hồ. Khi mực nước hồ nằm khoảng giữa MNC và MNDBT: Trường hợp lưu lượng về hồ lớn hơn Qpdmax (205,00m3/s) theo nhu cầu của hệ thống điện và lưu lượng thực tế, phát điện tối đa. Trường hợp lưu lượng về hồ nhỏ hơn Qpdmax (205,00m/s) phát điện theo nhu cầu của hệ thống điện và không để mực nước thấp hơn cao trình MNC (+112,00m). 

Vận hành khi khu vực hạ du có yêu cầu bất thường về nước, cấp nước thủy lợi 

Khi hạ du công trình thủy điện Đồng Văn có nhu cầu dùng nước bất thường, Công ty Cổ phần thủy điện Đakrông Đồng Văn thực hiện điều tiết nước theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An. Trước khi thực hiện xả nước theo chỉ đạo, Công ty Cổ phần thủy điện Đakrông Đồng Văn thông báo cho Trung tâm điều độ hệ thống điện Miền Bắc để phối hợp, bố trí kế hoạch chạy máy thủy điện Đồng Văn đảm bảo tối ưu hiệu quả sử dụng nước. 

Vận hành hồ chứa khi xảy ra hạn hán, thiếu nước, ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng hoặc khi xảy ra các sự cố tai biến môi trường 

Trong trường hợp xảy ra hạn hán, thiếu nước ở hạ lưu hồ chứa thủy điện Đồng Văn, Công ty Cổ phần thủy điện Đakrông Đồng Văn phải tuân thủ theo quy định của Luật Thủy lợi số 08/2017/QH14 ngày 19/6/2017 (Khi xảy ra hạn hán, thiếu nước phải sử dụng lượng trữ còn lại trong hồ chứa để phục vụ sinh hoạt, sản suất nông nghiệp và nhu cầu thiết yếu khác). Trong trường hợp xảy ra ô nhiễm nguồn nước, hoặc khi xảy ra các trường hợp khẩn cấp khác trên lưu vực hồ chứa thủy điện Đồng Văn, Công ty Cổ phần thủy điện Đakrông Đồng Văn phải tuân thủ lệnh điều hành vận hành hồ chứa theo quy định Luật Tài nguyên nước số 17/2012/QH13 ngày 21/6/2012. Nếu Luật Thủy lợi năm 2017, Luật Tài nguyên nước năm 2012 có thay đổi thì Chủ hồ áp dụng theo quy định của pháp luật hiện hành. 

Kim Oanh (tổng hợp)