Các đại biểu tiến hành thảo luận về dự án Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi); dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về việc xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước.

Chưa có nhiều điểm mới về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương

Tại phiên thảo luận, ý kiến các ĐBQH đoàn Nghệ An cũng đề cập nhiều đến nội dung dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Bà Thái Thị An Chung - Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Phó trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh nhận định, nội dung dự thảo Luật trình Quốc hội mới chỉ tập trung vào làm rõ việc phân công, phân cấp, phân quyền; còn về tổ chức bộ máy của HĐND, UBND các cấp chính quyền địa phương cơ bản chưa có nhiều thay đổi. Vì vậy, đại biểu băn khoăn về dự thảo Luật có nên nhìn nhận là sửa đổi toàn diện hay chỉ là sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Về nội dung cụ thể, đối với nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND cấp huyện và cấp xã, dự thảo Luật đều có quy định có thẩm quyền quyết định các biện pháp, cơ chế, chính sách phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn cấp huyện và cấp xã. Tuy nhiên, dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) trình kỳ họp lần này đang đề xuất chỉ cho phép HĐND cấp huyện được ban hành các nghị quyết để quy định những vấn đề được luật, nghị quyết của Quốc hội giao hoặc để thực hiện việc phân cấp cho chính quyền địa phương và cơ quan Nhà nước cấp dưới; đồng thời, bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của HĐND cấp xã.

Chỉ ra điểm chưa thống nhất giữa 2 đạo luật đang được trình Quốc hội sửa đổi, đại biểu Thái Thị An Chung đề nghị nghiên cứu lại trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) hoặc trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) để đảm bảo tính tương thích.

Vị đại biểu đoàn Nghệ An cũng đề nghị bổ sung quy định cho phép chỉ định người điều hành trong số các Ủy viên Thường trực của HĐND các cấp trong trường hợp khuyết cả Chủ tịch và Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã thay vì chỉ định người điều hành hoạt động trong số đại biểu HĐND như trong dự thảo Luật. Vì hiện cơ cấu của HĐND các cấp có Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các Ủy viên Thường trực là Trưởng các ban HĐND.

Về quy định miễn nhiệm người giữ chức vụ do HĐND bầu, từ thực tiễn cơ sở, bà Thái Thị An Chung đề nghị có quy định, người giữ chức danh HĐND bầu mà chuyển công tác ra khỏi địa bàn hoặc nghỉ hưu thì đương nhiên được miễn nhiệm; thay vì quy định HĐND vẫn phải thực hiện thủ tục miễn nhiệm như hiện nay, vì đây chỉ là một thủ tục mang tính chất hình thức.

Ông Thái Thanh Quý - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban chuyên trách Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, ĐBQH đoàn Nghệ An bày tỏ đồng tình cao với nhận định của đại biểu Thái Thị An Chung về nội dung dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).

Theo đó, so với dự thảo Luật lần đầu thì dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp lần này gần như không thay đổi so với nội dung Luật hiện hành, chỉ bổ sung, sửa đổi một số điều liên quan đến phân cấp, phân quyền, làm rõ một số nội dung các điều khoản.

Do đó, đại biểu Thái Thanh Quý đề nghị chỉ nên đề cập đến việc sửa đổi, bổ sung một điều của Luật Tổ chức chính quyền địa phương; thay vì sửa đổi toàn diện. Còn khi nào đến thời điểm chín muồi thực hiện cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy chính quyền địa phương như giảm từ 4 cấp hiện nay xuống còn 3 cấp thì khi đó sửa đổi căn bản luật này sẽ phù hợp hơn.

Còn ông Trần Nhật Minh - đại biểu chuyên trách đoàn Nghệ An nêu một số ý kiến về kỹ thuật lập pháp Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), đặc biệt là đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ vì sao không có phạm vi điều chỉnh trong dự thảo Luật.

Ông cũng đề nghị, quy định cụ thể cơ cấu các ban cụ thể của HĐND gắn với lĩnh vực phụ trách vào Luật; còn nếu không cần có điều khoản giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định cụ thể; thay vì chỉ quy định chung chung “Ban của HĐND là cơ quan chuyên môn của HĐND” và cũng mới chỉ giao “Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định khung số lượng các Ban, thành viên các Ban của HĐND” như trong dự thảo Luật để tránh gây khó khăn cho địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện.

Bên cạnh đó, đại biểu Trần Nhật Minh cũng đề nghị có quy định giao thêm thẩm quyền cho Thường trực HĐND xem xét, quyết định cho thôi làm nhiệm vụ đối với đại biểu HĐND và báo cáo HĐND trong kỳ họp gần nhất trong thời gian HĐND không họp với trường hợp đại biểu đó không còn công tác tại cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp ở đơn vị hành chính mà mình đang là đại biểu và không cư trú tại đơn vị hành chính mà mình đang là đại biểu.

Có cơ chế kiểm soát để tránh tha hóa quyền lực khi được phân cấp, phân quyền

Ông Hoàng Minh Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đề nghị cần có sự cân nhắc, rà soát cụ thể hơn để khi triển khai sẽ tạo điều kiện thuận lợi, nhất là chính quyền địa phương trong tổ chức thực hiện; đồng thời ông cũng cho rằng, một khi Chính phủ phân cấp theo hình thức đồng đều cho tất cả 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thì đó trở thành việc phân quyền, trong trường hợp này cần cân nhắc tiến hành thủ tục sửa đổi pháp luật liên quan.

Đối với nội dung Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi), vị đại biểu đoàn Nghệ An đề nghị có quy định người phân cấp cần phải chịu trách nhiệm việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật do người được phân cấp ban hành.

Liên quan đến quy định tại dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi có quy định: Trường hợp phân cấp dẫn đến cần thay đổi trình tự, thủ tục, thẩm quyền để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp đang được quy định trong văn bản quy phạm pháp luật thì cơ quan, tổ chức, cá nhân được phân cấp đề nghị UBND cấp tỉnh xem xét, ban hành văn bản điều chỉnh trình tự, thủ tục, thẩm quyền của các cơ quan liên quan để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được phân cấp bảo đảm yêu cầu về cải cách thủ tục hành chính, không quy định thêm thành phần hồ sơ, không tăng thêm yêu cầu, điều kiện, thời gian giải quyết thủ tục đang áp dụng”.

Về nội dung trên, đại biểu Hoàng Minh Hiếu đề nghị, phải làm rất rõ về phạm vi được đề xuất sửa đổi và thời gian được thực hiện thẩm quyền này; tránh trường hợp cơ quan được phân cấp ở chính quyền địa phương có thể đề nghị UBND tỉnh sửa những văn bản có liên quan, thậm chí của Chính phủ, Quốc hội.

Liên quan đến 2 dự án luật trên, Thiếu tướng Trần Đức Thuận - Ủy viên Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội ủng hộ tăng cường phân cấp, phân quyền song cũng cần gắn với cơ chế để kiểm soát; đảm bảo cơ chế phân cấp, phân quyền đạt hiệu quả tốt nhất, tránh việc tha hóa quyền lực; đồng thời, gắn với đơn giản hóa thủ tục hành chính và hiện đại hóa nền hành chính công.

Về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về việc xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước, Thiếu tướng Trần Đức Thuận - ĐBQH đoàn Nghệ An cũng đề cập đến một số nội dung, đặc biệt, ông đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát để phạm vi điều chỉnh của Nghị quyết có thể bao hàm tất cả những vấn đề phát sinh khi sắp xếp tổ chức bộ máy.

Nguồn: Báo Nghệ An (13/2/2025).