Qua 14 năm thực hiện Luật Thi hành án dân sự (THADS) và các quy định pháp luật có liên quan, tỉnh Nghệ An đã bám sát kế hoạch, chỉ đạo của cấp trên, quán triệt và triển khai thực hiện có hiệu quả Luật THADS và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong thời gian qua, cơ quan THADS Nghệ An đều đạt và vượt các chỉ tiêu được giao, luôn duy trì vị trí tốp đầu của cả nước; chất lượng hoạt động nghiệp vụ trong THADS được nâng lên.

Thực hiện có hiệu quả công tác THADS tại địa phương

Trong thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo Cục THADS chủ động phối hợp với các Sở, ngành, UBND cấp huyện xây dựng chương trình, kế hoạch tổ chức triển khai thực hiện bằng nhiều giải pháp đa dạng, phù hợp và hiệu quả đảm bảo việc thi hành Luật THADS được thuận lợi, hiệu quả. Đồng thời, trên cơ sở các quy định của pháp luật về THADS, UBND tỉnh đã kịp thời ban hành và tham mưu nhiều văn bản để chỉ đạo tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác THADS tại địa phương.

Hàng năm, để công tác THADS được chủ động, sát với thực tiễn địa phương, sau Hội nghị triển khai Kế hoạch công tác, UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo Cục THADS tỉnh triển khai tổ chức thực hiện công tác THADS, theo dõi thi hành án hành chính, trong đó tập trung hoàn thành tốt các chỉ tiêu, nhiệm vụ như: Ra Quyết định thi hành án đúng quy định của pháp luật đối với 100% bản án, quyết định về dân sự đã có hiệu lực; tổ chức thực hiện đúng quy định của pháp luật việc theo dõi thi hành án hành chính đối với 100% bản án, quyết định của Tòa án; tiếp công dân, giải quyết hoàn thành 98% số đơn thư khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền...

Trong những năm qua, công tác phối hợp trong hoạt động THADS ở Nghệ An luôn được các cấp, các ngành chú trọng, nâng cao, đi vào thực chất và có hiệu quả. Thông qua thực hiện quy chế phối hợp đã đưa lại nhiều kết quả tích cực, đóng góp vào việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị của các cơ quan THADS hai cấp. Từ ngày 01/7/2009 đến nay, mặc dù lượng việc, tiền và các vụ việc khó khăn, phức tạp phải thụ lý ngày càng tăng cao, tuy nhiên được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS, sự đồng thuận của cấp ủy, chính quyền và nỗ lực của cán bộ, công chức ngành thi hành án, công tác THADS luôn hoàn thành và vượt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao, kết quả thi hành án đạt được năm sau cao hơn năm trước.

Việc Luật THADS ra đời và được sửa đổi, bổ sung cùng hệ thống các văn bản hướng dẫn thi hành với trình tự, thủ tục THADS được quy định rõ ràng, ngày một hoàn thiện hơn đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cơ quan THADS các cấp trong việc tổ chức thi hành án. Cụ thể, giai đoạn trước khi có Luật sửa đổi, bổ sung năm 2014, trung bình mỗi năm các cơ quan THADS tỉnh thụ lý 10.397 việc/119.633.047.000 đồng, thi hành xong 9.085 việc/77.478501.000 đồng.

Giai đoạn sau khi có Luật THADS sửa đổi, bổ sung năm 2014: Trung bình mỗi năm các cơ quan THADS tỉnh thụ lý 13.454 việc/698.279.161.000 đồng (tăng 3.057 việc/578.646.114.000 đồng so với trước khi có Luật sửa đổi, bổ sung), thi hành xong 12.327 việc/326.206.836.000 đồng. Trong đó, từ ngày 01/10/2022 đến ngày 30/6/2023, tổng số thụ lý là 18.628 việc/2.361.045.000 đồng.

Hệ thống tổ chức THADS được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thống nhất theo ngành dọc; có sự phối hợp song trùng trong lãnh đạo, chỉ đạo với cấp ủy, chính quyền địa phương; việc kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác THADS theo quy định của Luật đã cơ bản được hoàn thành. Vị thế cơ quan THADS được nâng lên và nhận được sự quan tâm hơn của cấp ủy, chính quyền địa phương và các cấp, các ngành; công tác phối hợp giữa các ngành, các cấp ngày càng được tăng cường và triển khai ngày càng bài bản.

Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, phổ biến Luật THADS chưa được thường xuyên, thời lượng chưa nhiều, hình thức chưa đa dạng, phong phú, chưa tiếp cận được nhiều đối tượng nhất là người dân ở vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở các huyện miền núi. Mặc dù tỉ lệ kết quả thi hành án đạt cao, nhưng số lượng việc chuyển sang kỳ sau vẫn còn khá nhiều; một số vụ việc có khó khăn, vướng mắc kéo dài nhiều năm nhưng chưa thi hành xong dứt điểm. Lực lượng cán bộ trực tiếp làm công tác THADS còn mỏng so với yêu cầu nhiệm vụ; chất lượng cán bộ, công chức tuy đã được cải thiện, song vẫn còn một số chưa có nhiều kinh nghiệm, kỹ năng vận động, thuyết phục còn hạn chế; kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ hoạt động THADS nhìn chung chưa đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp.

Đề xuất nghiên cứu sửa đổi quy trình, thủ tục THADS nhằm rút ngắn thời gian tổ chức thi hành án

Để thực hiện tốt công tác THADS, tỉnh Nghệ An đề nghị thực hiện rà soát, tổng hợp những nội dung còn quy định mâu thuẫn, chồng chéo giữa Luật THADS và các quy phạm pháp luật chuyên ngành khác có liên quan; những vấn đề pháp luật THADS còn thiếu quy định điều chỉnh để sửa đổi, bổ sung đảm bảo thống nhất, đồng bộ, phù hợp.

Nghiên cứu sửa đổi quy trình, thủ tục THADS nhằm rút ngắn thời gian tổ chức thi hành án theo hướng đơn giản hóa thủ tục thông báo, bổ sung hình thức thông báo qua ứng dụng công nghệ thông tin, quy định rõ thời hạn để thẩm định giá, bán đấu giá, cơ chế cụ thể để Chấp hành viên theo dõi, giám sát đối với tổ chức thẩm định giá, bán đấu giá...

Quy định chặt chẽ hơn những trường hợp bắt buộc Chấp hành viên phải cho đương sự thỏa thuận và trách nhiệm nếu không thực hiện thỏa thuận; việc thỏa thuận theo hướng sau khi đã có quyết định cưỡng chế thì người phải thi hành án bị hạn chế quyền thỏa thuận, người được thi hành án có quyền đề nghị được thỏa thuận và phải chịu trách nhiệm về đề nghị này.

Đề nghị nghiên cứu khôi phục cơ chế trả lại đơn yêu cầu thi hành án nhằm giảm hồ sơ chưa có điều kiện tồn đọng kéo dài, đồng thời tăng cường trách nhiệm của người được thi hành án trong việc theo dõi điều kiện thi hành án của người phải thi hành án.

Về nâng cao hiệu quả phối hợp, trách nhiệm của các cơ quan khác có liên quan trong THADS: Cần xác định rõ chế tài phải chịu trách nhiệm đối với những cá nhân, cơ quan khi không nghiêm túc thực hiện quy định của pháp luật về phối hợp trong việc tổ chức THADS nhất là việc chuyển giao bản án, quyết định, bảo vệ cưỡng chế; các bản án, quyết định tuyên không rõ, khó thi hành và chậm trả lời yêu cầu của cơ quan THADS của Tòa án nhân dân; các cơ quan liên quan trong việc xác minh tài sản và thực hiện các yêu cầu của Chấp hành viên…

Kim Oanh (tổng hợp)

Nguồn: Báo cáo số 720/UBND-BC ngày 26/9 của UBND tỉnh về tổng kết 14 năm thi hành Luật THADS (từ ngày 1/7/2009 đến ngày 30/6/2023)