Giảm số năm đóng BHXH để hưởng lương hưu

Luật BHXH năm 2024 có nhiều điểm mới so với Luật BHXH năm 2014, trong đó có nhiều quy định giúp mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH.

Một trong những quyền lợi được mở rộng là quy định giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hằng tháng.

Theo quy định tại Điều 64 Luật BHXH năm 2024, người lao động đủ tuổi nghỉ hưu và khi nghỉ việc có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 15 năm trở lên thì được hưởng lương hưu.

Với quy định hiện hành (theo Luật BHXH năm 2014), người lao động đủ tuổi nghỉ hưu và khi nghỉ việc có thời gian đóng BHXH bắt buộc từ đủ 20 năm trở lên mới được hưởng lương hưu.

Thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm (Đồ họa: Tùng Nguyên).

Theo số liệu thống kê, trong 7 năm thực hiện luật BHXH năm 2014, có trên 53 nghìn người đã hết tuổi lao động phải nhận BHXH một lần do chưa đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc; có trên 20 nghìn người khi đến tuổi nghỉ hưu chưa đủ thời gian đóng BHXH phải đóng một lần cho thời gian còn thiếu để hưởng lương hưu.

Với quy định điều kiện đóng BHXH chỉ còn 15 năm, những trường hợp như trên sẽ giảm nhiều, cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng của người lao động tăng cao.

Bổ sung cách tính mức hưởng lương hưu hằng tháng

Mức lương hưu hằng tháng của người lao động hiện nay được tính theo quy định tại Điều 56 Luật BHXH năm 2014.

Theo đó, mức lương hưu hằng tháng được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH tương ứng với 20 năm đóng BHXH đối với lao động nam và 15 năm đóng BHXH đối với lao động nữ. Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Tuy nhiên, khi Luật BHXH năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, người lao động có 15 năm tham gia BHXH đã được hưởng lương hưu nên luật bổ sung thêm cách tính mức hưởng lương hưu đối với lao động nam có thời gian tham gia BHXH từ 15 năm đến dưới 20 năm.

Cụ thể, Điểm b Khoản 1 Điều 66 Luật BHXH năm 2024 quy định: "Trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hằng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH quy định tại Điều 72 của Luật này, tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%".

Sau khi sửa đổi, mức hưởng lương hưu của người lao động nghỉ hưu từ ngày 1/7/2025 sẽ được tính theo bảng sau:

Cách tính mức hưởng lương hưu áp dụng từ ngày 1/7/2025 (Đồ họa: Tùng Nguyên).

Tăng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu

Tại Điều 68, Luật BHXH năm 2024 sửa đổi, bổ sung quy định về trợ cấp một lần khi nghỉ hưu để khuyến khích người lao động tiếp tục làm việc, đóng BHXH sau tuổi nghỉ hưu.

Theo quy định hiện hành (Luật BHXH năm 2014), người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.

Mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được tính theo số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%. Cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.

Theo Luật BHXH năm 2024, trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được chia thành 2 trường hợp.

Thứ nhất, trường hợp người lao động hưởng chế độ hưu trí tại thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu, mức hưởng trợ cấp một lần được tính bằng 0,5 lần bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn quy định đến tuổi nghỉ hưu.

Thứ hai, trường hợp người lao động đã đủ điều kiện hưởng lương hưu mà tiếp tục đóng BHXH thì mức trợ cấp bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn số năm quy định (kể từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật đến thời điểm nghỉ hưu, hưởng chế độ hưu trí).