Ngày 22/9, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3447/QĐ-UBND về việc phê duyệt Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện Bản Ang, xã Xá Lượng, huyện Tương Dương. Quy trình này thay thế Quy trình vận hành hồ chứa thủy điện Bản Ang đã được Bộ Công thương phê duyệt tại Quyết định số 494/QĐ-BCT ngày 17/02/2017.

Đối tượng áp dụng Quy trình vận hành này, bao gồm: Chủ hồ (Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mô, Nậm Nơn); các chủ sở hữu, tổ chức, cá nhân khai thác đập, hồ chứa nước khác cùng lưu vực sông Cả và các tổ chức, cơ quan, cá nhân có liên quan trong công tác vận hành đập, hồ chứa thủy điện Bản Ang; các cơ quan, đơn vị liên quan để báo cáo, chỉ đạo.

Vận hành hồ chứa nước Bản Ang

Quy trình này áp dụng cho công tác vận hành hồ chứa Bản Ang nhằm đảm bảo yêu cầu nhiệm vụ công trình theo thứ tự ưu tiên. Đối với việc vận hành trong mùa lũ (từ 20/7-30/11 hàng năm): Phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình đầu mối thủy điện Bản Ang, chủ động đề phòng mọi bất trắc, với mọi trận lũ có chu kỳ lặp lại nhỏ hơn hoặc bằng 500 năm; không được để mực nước hồ Bản Ang vượt mực nước lũ kiểm tra ở cao trình 90,2m.

Tiếp đến việc vận hành hồ chứa Bản Ang phải góp phần giảm lũ cho hạ du; đảm bảo nhu cầu sử dụng nước ở hạ du và dòng chảy tối thiểu trên sông; đảm bảo hiệu quả phát điện, cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Việc vận hành hồ chứa Bản Ang trong mùa cạn (Từ 01/12-19/7 năm sau): Phải đảm bảo an toàn công trình; đảm bảo nhu cầu sử dụng nước ở hạ du và dòng chảy tối thiểu trên sông; đảm bảo hiệu quả phát điện, cung cấp điện cho hệ thống điện quốc gia phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Quy trình cũng đưa ra quy định cụ thể về trình tự thực hiện đóng, mở các cửa van đập tràn. Các cửa van đập tràn được đánh số từ 1 đến 6 theo tứ tự từ trái sang phải (theo hướng nhìn từ thượng lưu về hạ lưu). Trong quá trình thực hiện Quy trình này, nếu trình tự, phương thức vận hành các cửa van đập tràn chưa hợp lý, cần phải hiệu chỉnh thì Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mô, Nậm Nơn kịp thời đề xuất trình UBND tỉnh Nghệ An để xem xét, quyết định.

Vận hành cống xả cát

Cống xả cát được vận hành để đảm bảo xả bùn cát trong hồ khi cần thiết hoặc hạ thấp mực nước hồ trong trường hợp sửa chữa, sự cố hoặc xả dòng chảy tối thiểu hạ du. Việc xả bùn cát được thực hiện khi lưu lượng về hồ nhỏ hơn hoặc bằng 350m³/s, được phép vận hành mở hoàn toàn cống xả cát với tổng lưu lượng xả qua nhà máy thủy điện và cống xả cát nhỏ hơn hoặc bằng lưu lượng đến hồ. Trong quá trình vận hành xả bùn cát không để mực nước hồ hạ xuống dưới cao trình mực nước chết và không gây lũ nhân tạo làm ngập lụt lớn vùng hạ lưu trên sông Cả.

Trước khi vận hành mở cửa van cống xả cát để xả bùn cát theo quy định tại Quy trình này, Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mô, Nậm Nơn phải thông báo trước 48 giờ đến UBND tỉnh Nghệ An, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Nghệ An và UBND huyện Tương Dương, các nhà máy thủy điện ở hạ lưu trên sông Cả cùng phối hợp vận hành. Trước 30 phút vận hành mở cửa van cống xả cát để xả bùn cát, kéo 3 hồi còi, mỗi hồi còi 20 giây và cách nhau 10 giây.

Quan trắc, thu thập thông tin, dữ liệu về khí tượng, thủy văn

Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mô, Nậm Nơn có trách nhiệm thực hiện việc quan trắc, thu thập thông tin, dữ liệu về khí tượng, thủy văn theo quy định.

Trong điều kiện thời tiết bình thường: Hàng ngày chủ hồ thực hiện quan trắc lượng mưa, tính toán mực nước hồ, lưu lượng đến hồ, lưu lượng xả qua đập tràn, qua nhà máy ít nhất 04 lần/ngày vào các thời điểm 01 giờ, 07 giờ, 13 giờ và 19 giờ. Thực hiện bản tin dự báo 01 lần vào 9 giờ. Nội dung bản tin dự báo phải bao gồm lưu lượng đến hồ, mực nước hồ thời điểm hiện tại và các thời điểm 06 giờ, 12 giờ, 18 giờ, 24 giờ tới; dự kiến tổng lưu lượng xả tại các thời điểm 06 giờ, 12 giờ, 18 giờ, 24 giờ tới.

Khi dự báo có mưa, lũ hoặc xuất hiện lũ: Chủ hồ tổ chức quan trắc lượng mưa, tính toán mực nước hồ, lưu lượng đến hồ, lưu lượng xả qua đập tràn, qua nhà máy, ít nhất 15 phút một lần. Thực hiện bản tin dự báo lũ đến hồ định kỳ 03 giờ 01 lần. Nội dung bản tin dự báo phải bao gồm lưu lượng đến hồ, mực nước hồ thời điểm hiện tại và các thời điểm 06 giờ, 12 giờ, 18 giờ, 24 giờ tới; dự kiến tổng lưu lượng xả tại các thời điểm 06 giờ, 12 giờ, 18 giờ, 24 giờ tới.

Việc phối hợp vận hành hồ chứa nước Bản Ang với các chủ hồ chứa thủy điện khác trên lưu vực sông Cả phải tuân thủ quy trình vận hành liên hồ trên lưu vực sông Cả theo Quyết định 1605/QĐ-TTg ngày 13/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Trong quá trình vận hành công trình thủy điện Bản Ang, Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mô, Nậm Nơn phải thường xuyên cung cấp, trao đổi và cập nhật thông tin với chủ hồ các công trình thủy điện, thủy lợi có liên quan trên lưu vực sông Cả để có chế độ vận hành tối ưu và an toàn.

Cảnh bảo trước, trong quá trình vận hành xả lũ và vận hành phát điện

Trước khi mở các cửa van đập tràn từ trạng thái đóng hoàn toàn, phát thông báo trước 04 giờ đến người dân, các cấp chính quyền và các đơn vị liên quan ảnh hưởng của việc vận hành. Địa điểm, khu vực thông báo cho nhân dân địa phương phải được quy định cụ thể tại Quy chế phối hợp vận hành hồ chứa thủy điện Bản Ang trong mùa lũ giữa Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mô, Nậm Nơn và Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn huyện Tương Dương.

Khi các cửa van đập tràn đang trong trạng thái đóng hoàn toàn: 30 phút trước khi xả kéo 03 hồi còi, mỗi hồi còi dài 20 giây và cách nhau 10 giây. Trước khi xả nước qua các cửa van đập tràn hoặc tăng lưu lượng xả, kéo 2 hồi còi, mỗi hồi còi dài 20 giây và cách nhau 10 giây.

Khi xảy ra các trường hợp đặc biệt cần phải xả nước khẩn cấp để đảm bảo an toàn công trình: Kéo 5 hồi còi, mỗi hồi còi dài 30 giây và cách nhau 05 giây; sau khi kết thúc hiệu lệnh mới được phép xả. Khi các cửa van xả tràn kết thúc xả nước thì kéo 1 hồi còi dài 30 giây. Trước khi xả nước qua các tổ máy để phát điện thì kéo 1 hồi còi dài 20 giây.

Các lệnh, ý kiến chỉ đạo, kiến nghị, trao đổi có liên quan đến việc vận hành hồ chứa thủy điện Bản Ang đều phải thực hiện bằng văn bản, đồng thời bằng fax, thông tin trực tiếp qua điện thoại, chuyển bản tin qua mạng internet, sau đó văn bản gốc được gửi đến để theo dõi, đối chiếu và lưu hồ sơ quản lý. Riêng đối với các lệnh, ý kiến chỉ đạo, kiến nghị, trao đổi có liên quan đến việc vận hành hồ chứa thủy điện Bản Ang trực tiếp qua điện thoại phải được ghi âm.

Quy trình này cũng quy định cụ thể về nguyên tắc vận hành hồ chứa thủy điện Bản Ang trong mùa cạn và mùa lũ; quy định các trường hợp vận hành khác; trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong thực hiện vận hành.

Lệnh vận hành hồ chứa thủy điện Bản Ang nếu trái với các quy định trong Quy trình này, dẫn đến công trình đầu mối, hệ thống các công trình và dân sinh ở hạ du bị mất an toàn thì người ra lệnh phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Trong quá trình vận hành công trình nếu có nguy cơ xảy ra sự cố công trình đầu mối đòi hỏi phải điều chỉnh tức thời thì Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy điện Nậm Mô, Nậm Nơn có trách nhiệm xử lý sự cố, đồng thời báo cáo UBND tỉnh Nghệ An, Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, Sở Công thương Nghệ An và thông báo cho UBND huyện Tương Dương; chủ các đập, nhân dân ở thượng, hạ lưu công trình để kịp thời phối hợp, có ứng phó cần thiết.

PQ (tổng hợp)