Sáng 23/9, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã năm 2022 với chủ đề "Chuyển đổi số - Động lực phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã trong kỷ nguyên mới". Diễn đàn được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến tới 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Tham dự diễn đàn có đồng chí Lê Minh Khái, Bí thư Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành.

Tại điểm cầu Nghệ An, tham dự Diễn đàn có các đồng chí: Nguyễn Đức Trung – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Hoàng Nghĩa Hiếu – Phó Bí thư Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các Sở, ngành, đơn vị liên quan.

Quang cảnh diễn đàn tại điểm cầu Nghệ An

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc tổ chức Diễn đàn Kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) năm 2022 nhằm truyền tải thông điệp quan trọng của tinh thần đổi mới, sáng tạo, đột phá đối với mô hình kinh tế tập thể (nòng cốt là các tổ chức kinh tế hợp tác, HTX) là thành phần kinh tế quan trọng. Tinh thần đổi mới bao gồm thay đổi tư duy nhận thức và hành động để thay đổi phương thức hoạt động, quản lý sự thay đổi gắn với chuyển đổi số để tạo ra những giá trị mới, chuyển đổi mô hình kinh tế tập thể một cách linh hoạt, phù hợp đạt hiệu quả cao, tiết giảm chi phí, tối ưu và tăng nguồn lực cho sự phát triển.

Thủ tướng khẳng định: Phát triển khu vực kinh tế tập thể luôn được Đảng, Nhà nước và cả các đối tác phát triển quan tâm. Phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Thủ tướng Chính phủ đã điểm lại những kết quả khu vực kinh tế tập thể, HTX đã đạt được; đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế.

Để khắc phục tồn tại, hạn chế, Thủ tướng Chính phủ đề nghị kinh tế hợp tác, HTX phải chủ động thay đổi cơ bản phương thức sản xuất, kinh doanh, chuyển đổi số để thích nghi với tình hình phát triển mới là yêu cầu cấp thiết, không thể đảo ngược.

Nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số, Thủ tướng Chính phủ đề nghị các đại biểu phát biểu với tinh thần "quyết tâm chuyển đổi số, quyết tâm đổi mới, quyết tâm thay đổi gắn với hiệu quả" mô hình kinh tế hợp tác, HTX.

Cả nước có 28.237 HTX

Theo Liên minh HTX Việt Nam, các HTX trên cả nước đang hoạt động đa dạng trong lĩnh vực nông nghiệp, phi nông nghiệp và tín dụng; nhiều HTX tiếp cận chuyển đổi theo mô hình HTX kiểu mới, linh hoạt, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, thích ứng với nhu cầu thị trường. Hiện cả nước có 28.237 HTX, trong đó, 18.785 HTX nông nghiệp, 9.452 HTX phi nông nghiệp.

Hầu hết các HTX, liên hiệp HTX thành lập mới từ sau Luật HTX năm 2012 đều xây dựng phương án sản xuất kinh doanh cụ thể, nhiều HTX chủ động tiếp cận nhu cầu thị trường, đổi mới cơ sở vật chất nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng sản xuất (nhà xưởng và máy móc từng bước hiện đại, ứng dụng các phần mềm tin học trong quản lý, điều hành, một số chuyển đổi số mạnh mẽ...). Đặc biệt, nhiều HTX đã ứng dụng công nghệ cao để sản xuất, kiểm soát chất lượng đầu ra, tăng năng suất cây trồng, vật nuôi. Việc chuyển đổi số hoạt động sản xuất, kinh doanh bước đầu đã làm thay đổi tổ chức và quản trị hoạt động của HTX so với phương thức quản lý truyền thống; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HTX.

Tuy nhiên, công cuộc chuyển đổi số trong khu vực kinh tế tập thể vẫn còn không ít khó khăn. Kết quả khảo sát các HTX cũng cho thấy còn hơn 50% HTX chưa có định hướng về chuyển đổi số, trong đó, 37,5% HTX có chủ trương, quyết tâm nhưng không biết phải bắt đầu từ đâu và 18,9% HTX chưa xây dựng kế hoạch về chuyển đổi số. Mức độ sẵn sàng và khả năng tiếp cận công nghệ của cán bộ quản lý, thành viên HTX đều ở mức dưới trung bình do trình độ thấp, độ tuổi trung bình cao và tâm lý ngại thay đổi; cơ sở vật chất từ nhà xưởng đến trang thiết bị phục vụ chuyển đổi số còn lạc hậu do HTX không có tài chính để đầu tư. Bên cạnh đó, vẫn còn thiếu những quy định, cơ chế thực hiện chính sách hỗ trợ, ưu đãi đặc thù áp dụng cho đối tượng đặc thù HTX liên quan đến chuyển đổi số…

Tại Diễn đàn, đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp, HTX, liên hiệp HTX sẽ cùng trao đổi những vấn đề mới trong phát triển kinh tế hợp tác, HTX, nhất là về chuyển đổi số cũng như nhận diện rõ hơn các cơ hội, thách thức và đề ra các giải pháp để chuyển đổi số mạnh và nhanh trong phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã.

Các hiệp hội, doanh nghiệp, HTX, liên hiệp HTX mong muốn Chính phủ, các bộ, ngành, cơ quan trung ương dành nhiều sự quan tâm hơn tới các HTX nói chung và trong quá trình chuyển đổi số nói riêng, xây dựng những cơ chế, chính sách, chương trình hỗ trợ về nguồn nhân lực, tài chính trong quá trình thực hiện chuyển đổi số, hạ tầng thiết bị cơ bản phục vụ chuyển đổi số, hỗ trợ HTX sử dụng một số nền tảng ứng dụng chuyển đổi số (trong hoạt động quản lý, sản xuất, thương mại hóa sản phẩm), hỗ trợ thành lập HTX cung ứng dịch vụ công nghệ cao ở các địa phương,... Nhà nước đầu tư, xây dựng một nền tảng hệ sinh thái số dùng chung cho các HTX để hỗ trợ chi phí đầu tư ban đầu, giúp HTX tận dụng, tiếp cận đúng hướng, nhanh và hiệu quả hơn với quá trình chuyển đổi số...

Các HTX của Nghệ An đóng góp khoảng 4,62% GRDP của tỉnh

Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung phát biểu tại diễn đàn

Phát biểu tại diễn dàn, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Trung cho biết, đến nay, Nghệ An có 864 HTX, đóng góp khoảng 4,62% GRDP của tỉnh (chiếm khoảng 3,07% HTX cả nước, đứng thứ 2 khu vực Bắc Trung bộ). Trong đó, có khoảng 650 HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, 214 HTX lĩnh vực phi nông nghiệp.

Trong thời gian qua, cấp ủy, chính quyền các cấp của tỉnh Nghệ An nhận thức được tầm quan trọng của chuyển đổi số và quan tâm thực hiện việc chuyển đổi số trong phát triển kinh tế - xã hội nói chung và phát triển kinh tế HTX nói riêng. Trong xu thế chung, một số HTX trên địa bàn tỉnh đã phát triển cơ sở hạ tầng, ứng dụng khoa học công nghệ để chuyển đổi số, bước đầu đã đạt được một số kết quả. Đến nay, toàn tỉnh có 35 HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; 47 HTX có sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, các HTX đã ứng dụng công nghệ số phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh, mở rộng thị trường, kết nối cung cầu như: Xây dựng trang Web, Fanpage bán hàng, sàn thương mại điện tử, tem truy xuất nguồn gốc, thanh toán điện tử và hệ thống phần mềm kế toán. Bên cạnh đó, Nghệ An đã xây dựng và vận hành trang thông tin cho các đơn vị giới thiệu, quảng bá sản phẩm, dịch vụ của các HTX; đưa vào vận hành Hệ thống quản lý dữ liệu HTX nông nghiệp do Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn triển khai cho các địa phương.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác chuyển đổi số trong HTX của tỉnh còn một số hạn chế: Quá trình chuyển đổi số trong phát triển HTX còn chậm, quy mô nhỏ, hàm lượng công nghệ chưa cao; nhiều HTX đang hoạt động với phương thức thủ công, truyền thống, còn tâm lý ngại thay đổi, ngại tiếp cận công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành. Năng lực, trình độ của cán bộ quản lý HTX, lao động còn hạn chế; năng lực tài chính HTX yếu; cơ sở hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin không đồng bộ, gây khó khăn rất lớn cho việc kết nối liên thông giữa các HTX, doanh nghiệp và các cơ quan quản lý nhà nước.

Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, trong thời gian tới tỉnh Nghệ An sẽ tập trung thực hiện một số giải pháp: Tỉnh sẽ tập trung tuyên truyền về vai trò của chuyển đổi số đối với sự phát triển của HTX đối với đội ngũ quản lý nhà nước về kinh tế tập thể, đội ngũ cán bộ HTX. Tổ chức các chuyên đề, hội thảo về chuyển đổi số; tổ chức thăm quan học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm với các HTX thực hiện tốt việc chuyển đổi số. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tổ chức tập huấn, đào tạo, nâng cao nhận thức cho lãnh đạo các HTX, các thành viên HTX về chuyển đổi số, thương mại điện tử, xây dựng quy trình sản xuất điều hành ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất, truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu…

Huy động nguồn lực tài chính thực hiện chuyển đổi số; nghiên cứu xây dựng, ban hành các cơ chế, chính sách theo hướng nhà nước hỗ trợ các mô hình, phát triển một số nền tảng dùng chung miễn phí cho các HTX. Tập huấn nâng cao năng lực cho lãnh đạo các HTX về chuyển đổi số. Ưu tiên bố trí nguồn lực để thực hiện các cơ chế nhằm khuyến khích các HTX chuyển đổi số. Các HTX chủ động đổi mới, huy động nguồn lực tài chính để thực hiện chuyển đổi số.  Đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động quản lý nhà nước để giảm thủ tục hành chính, chi phí và thời gian nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho HTX.

Bên cạnh đó, tỉnh Nghệ An đề nghị Bộ KH - ĐT sớm hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án hỗ trợ chuyển đổi số trong khu vực Doanh nghiệp, Hợp tác xã; Ưu tiên bố trí đủ nguồn lực thực hiện các chính sách theo Đề án được phê duyệt. Bộ KHĐT sớm nâng cấp, hoàn thiện Hệ thống thông tin Quốc gia, trong đó cần bổ sung các chức năng kết xuất báo cáo liên quan đến hoạt động của kinh tế tập thể, HTX, đăng ký qua mạng điện tử, liên thông với cơ quan bảo hiểm xã hội, lao động... để nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX.

Đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trong phát triển kinh tế hợp tác, HTX

Phát biểu chỉ đạo tại diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ghi nhận tư duy đổi mới, cách nghĩ, cách làm và những kiến nghị của các đại biểu tại diễn đàn. “Chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, đòi hỏi bắt buộc, là công việc thường xuyên, liên tục. Chuyển đổi số phát triển rất nhanh. Nếu không kiên trì, kiên quyết thực hiện chuyển đổi số đối với kinh tế hợp tác, HTX thì kinh tế hợp tác, HTX sẽ tụt hậu. Chuyển đổi số có thành công hay không trong việc phát triển kinh tế HTX là do sự vận hành của tất cả chúng ta.” – Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Thủ tướng Chính phủ đã điểm lại những mục tiêu về phát triển kinh tế hợp tác, HTX được nêu tại Nghị quyết 20-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Theo Thủ tướng Chính phủ thì đây là mục tiêu rất cao vì vậy đòi hỏi quyết tâm cao, nỗ lực lớn trong tổ chức thực hiện và phải tập trung thực hiện chuyển đổi số.

Để khu vực kinh tế hợp tác, HTX thực hiện chuyển đổi số hiệu quả, Thủ tướng Chính phủ quán triệt sâu rộng các quan điểm, mục tiêu của Nghị quyết số 20-NQ/TW đến cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị, đến người dân. Bên cạnh đó, cần đổi mới tư duy, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, huy động mọi nguồn lực, xây dựng hệ sinh thái chuyển đổi số trong khu vực kinh tế hợp tác, HTX.

Chuyển đổi số là quá trình diễn ra không ngừng nghỉ, vì vậy phải thực hiện theo trình tự, tránh dàn trải, kết quả phải thiết thực, hiệu quả. Trong quá trình chuyển đổi số phải có sự chung tay của cả hệ thống chính trị, của người dân. Trong quá trình thực hiện cần xây dựng quy hoạch tổng thể, căn cứ tình hình thực tế để tổ chức thực hiện. Đồng thời, bám sát thực tiễn, xuất phát từ thực  tiễn, tôn trọng thực tiễn khách quan để thực hiện.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu thủ trưởng các Bộ, ngành Trung ương, Chủ tịch UBND tỉnh cần thay đổi nhận thức tư duy quản lý nhà nước về kinh tế hợp tác, HTX; căn cứ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn để chủ động thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến phát triển kinh tế hợp tác, HTX nói chung và thực hiện chuyển đổi số tại các HTX nói riêng. Rà soát, hoàn thiện và ban hành các cơ chế chính sách khuyến khích nhằm thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển kinh tế số trong phát triển HTX nông nghiệp theo hướng bền vững. Huy động nguồn lực để hỗ trợ các HTX chuyển đổi số; hỗ trợ trang thiết bị, công cụ phục vụ chuyển đổi số…

Tăng cường ứng dụng công nghệ số tự động hóa vào các quy trình sản xuất, kinh doanh. Quản lý, giám sát nguồn gốc, chuỗi cung ứng sản phẩm, bảo đảm nhanh chóng, minh bạch, chính xác, an toàn, vệ sinh thực phẩm. Các HTX nông nghiệp đẩy mạnh thực hiện ứng dụng công nghệ số vào trong sản xuất, chế biến, thu hoạch, tiêu thụ sản phẩm; chủ động tiếp thu, cập nhật đầy đủ các thông tin, dữ liệu của ngành, tham gia các cổng thông tin điện tử, sàn giao dịch thương mại, hội chợ, phiên chợ, chương trình truyền thông, đào tạo, tập huấn về công nghệ số để nâng cao hiểu biết và nắm bắt thông tin, số liệu phục vụ thực hiện chuyển đổi số trong sản xuất, kinh doanh…

Liên minh HTX tiếp tục phát huy vài trò của Đảng và Chính quyền tới các HTX. Hướng dẫn các HTX về việc tiếp cận các thông tin, chính sách về phát triển HTX. Các cơ quan thông tin tuyên truyền tăng cường công tác truyền thông chính sách trong khu vực kinh tế hợp tác, HTX.

PT